یهود و اصحاب سبت (قرآن)سبت یکی از روزهای مذهبی یهود است که نزد ایشان قداست و حرمت ویژه ای دارد. تقدس روز سبت، در وصیت چهارم از وصایای ده گانه حضرت موسی (علیه‌السلام) آمده، و به عنوان یکی از شرایع دین یهود مطرح گردیده است. ۱ - رابطه یهود با اصحاب سبتدر قرآن کریم به آگاهی یهود عصر پیامبر صلی الله علیه وآله، از فرجام اصحاب سبت و همچنین به توجه دادن یهودیان عصر بعثت به عبرت گیری از عاقبت شوم اصحاب سبت اشاره شده است آنجاکه می‌فرماید: ۱.۱ - آیه اولولقد علمتم الذین اعتدوا منکم فی السبت فقلنا لهم کونوا قردة خـسـین (و كسانى از شما را كه در روز شنبه از فرمان خدا تجاوز كردند نيك شناختيد پس ايشان را گفتيم بوزينگانى طردشده باشيد). ۱.۱.۱ - دیدگاه تفسیر نمونهدر آیه مذکور به روح عصیانگرى و نافرمانى حاکم بر یهود و علاقه شدید آنها به امور مادى اشاره مى کند: نخست مى‌گوید: ((قطعا حال کسانى را که از میان شما در روز شنبه نافرمانى و گناه کردند دانستید)) (و لقد علمتم الذین اعتدوا منکم فى السبت ). و نیز دانستید که ما به آنها گفتیم : به صورت بوزینه گان طرد شده اى در آئید و آنها چنین شدند (فقلنا لهم کونوا قردة خاسئین ). ((ما این امر را کیفر و عبرتى براى مردم آن زمان و زمان‌هاى بعد قرار دادیم )) (فجعلناها نکالا لما بین یدیها و ما خلفها). ((و همچنین پند و اندرزى براى پرهیزکاران )) (و موعظة للمتقین ). خلاصه ماجرا چنین بود: (( خداوند به یهود دستور داده بود، روز ((شنبه )) را تعطیل کنند، گروهى از آنان که در کنار دریا مى‌زیستند به عنوان آزمایش دستور یافتند از دریا در آن روز ماهی نگیرند، ولى از قضا روزهاى شنبه که مى‌شد، ماهیان فراوانى بر صفحه آب ظاهر مى‌شدند، آنها به فکر حیله‌گرى افتادند و با یکنوع کلاه شرعى روز شنبه از آب ماهى گرفتند، خداوند آنان را به جرم این نافرمانى مجازات کرد و چهره‌شان را از صورت انسان به حیوان دگرگون ساخت )). ۱.۲ - آیه دومو سـلهم عن القریة التی کانت حاضرة البحر اذ یعدون فی السبت اذ تاتیهم حیتانهم یوم سبتهم شرعا.(و از اهالى آن شهرى كه كنار دريا بود از ايشان جويا شو آنگاه كه به حكم روز شنبه تجاوز مى‌كردند آنگاه كه روز شنبه آنان ماهی‌هايشان روى آب مى‌آمدند و روزهاى غير شنبه به سوى آنان نمى‌آمدند اين گونه ما آنان را به سبب آنكه نافرمانى مى‌كردند مى‌آزموديم). فلما عتوا عن ما نهوا عنه قلنا لهم کونوا قردة خـسـین (و چون از آنچه از آن نهى شده بودند سرپيچى كردند به آنان گفتيم بوزينگانى رانده‌شده باشيد). ۱.۲.۱ - دیدگاه علامه طباطباییمنظور از اصحاب سبت قومى از یهود است که در روز شنبه از دستور الهى تجاوز مى کردند، و خداى تعالى لعنت‌شان نموده ، در نتیجه به صورت حیواناتى مسخ‌شان کرد، و داستان‌شان در آیات زیر آمده : ((و اسئلهم عن القریه التى کانت حاضره البحر اذ یعدون فى السبت اذ تاتیهم حیتانهم یوم سبتهم شرعا و یوم لا یسبتون لا تاتیهم )) از یهودیان بپرس اهل آن قریه اى که لب دریا منزل داشتند و در شنبه ها از حدود الهى تجاوز مى کردند (چون شنبه که صید ماهى بر آنان حرام بود ماهى‌ها به کنار دریا و دسترس آنان مى آمدند و روزهاى دیگر نمى آمدند چه کردند که هلاک شدند؟): ((و لقد علمتم الذین اعتدوامنکم فى السبت فقلنا لهم کونوا قرده خاسئین ، فجعلناها نکالا لما بین یدیها و ماخلفها)). و همان طور که توجه فرمودید آیات سابق متعرض حال یهود و یا حداقل حال طایفه اى از یهود بود، و در آخر، سخن به این جا کشیده شد که این طایفه به خاطر این که به خداى تعالى و رسول او خیانت کردند، و آنچه در دین خودشان صالح بود فاسد کردند، جمعشان به لعنت خدا گرفتار شده ، در نتیجه توفیق ایمان از ایشان سلب شد، مگر از عدد اندکى از آنها، پس خطاب متوجه جمیع اهل کتاب شد، چون ظاهر جمله : ((یا ایها الذین اوتوا الکتاب )) همین عمومیت را افاده مى کند - و در آن اهل کتاب را به سوى ایمان به کتابى که اخیرا نازل شده و مصدق کتاب آسمانى ایشان است دعوت فرمود، و تهدیدشان کرد به این که اگر از در استکبار و بدون عذر تمرد کنند، به سخطى گرفتار مى شوند، که یا لعنت است ، و یا طمس ، یعنى عذابى که اثرى از آنان باقى نمى گذارد و با این لعن و طمس گریبان آنان را مى گیرد، و بدون تردید دست بردار از آنان نیست . ۲ - پانویس۳ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳، ص۴۲۴، برگرفته از مقاله «یهود و اصحاب سبت». |